Yunan Alfabesi ve Harflere Dair 2

Merhaba, geia sas!

Yunan alfabesi ve bazı yazılış kurallarının ikinci partı ile devam edeceğiz. Bu metin ile bir önceki yazıyı sindirerek öğrendiğiniz takdirde, Yunanca öğreniminiz için mühim bir adım atmış olacaksınız.


Ν, ν (Ni)  -  "N" sesi verir.

Ξ, ξ (Ksi)  -  "Ks" sesi verir.  *Halk dilinde, özellikle genç nesil, lisanı Latin harfleriyle yazarken "3" şeklinde de yazarlar. Örneğin: "ξέρω" kelimesini "3erw" olarak görebilirsiniz. Fakat elbette, resmi ve "doğru" bir yazılış değildir. Kelimelerin arasında bir "3" görürseniz, "ks" olarak okumanız gerektiğini bilseniz yeterli olacaktır.


Ο, ο (Omikron)  -  "O" sesi verir.


Π, π (Pi) - "P" sesi verir.


Ρ, ρ (Ro)  -  "R" sesi verir.


Σ, σ ve ς (Sigma)  -  "S" sesi verir.  *Gördüğünüz gibi iki adet küçük "s" harfi vardır. Bu iki harfin önemli ve kolay bir kullanım kuralı bulunur: -s sesi, kelimenin başında veya ortasındaysa "σ" kullanılır. -S sesiniz kelimenin sonunda bulunuyor ise, daima "ς" simgesi kullanılır.


Τ, τ (Taf)  -  "T" sesi verir.


Υ, υ (İpsilon)  -  "İ" sesi verir.  *Artık Yunanca'da büyük harfle yazılmış bir "Y" gördüğümüz zaman, "i" olarak okuyacağımızı biliyoruz. Aynı şekilde "u" gördüğümüzde de "i" olarak okuyacağız. Örneğin "Esu" yazdığımızda, "esi" olarak okunduğunu anlıyor olacağız. "Mou, sou" gibi kelimelerin okunuşunu "mu, su" yazarken, daima belirtiyorduk: "Yazarken mutlaka "mou, sou" olarak bırakmalısınız." Bunun sebebini şimdi daha iyi anlıyoruz sanıyorum: Eğer kelimeyi "mu" yazarsak, Yunanistan'da "mi" olarak okuyacaklardır. Çünkü "u" harfi, ipsilon'a karşılık gelir; yani -i sesine.


Φ, φ (Fi)  -  "F" sesi verilir.


Χ, χ (Hi)  -  "H" sesi verir.  *X harfi ve seslendirilişi çok önemli bir konudur. Doğu dillerindeki -hı gibi olmasa da, hafif bir gırtlak kullanılarak söylenir. Örneğin, Yunanca'daki -h sesini, Türkçe'de "hibe" der gibi söylerseniz çok yanlış bir telaffuz olur ki; söylediğiniz kelimeyi bile anlamayabilirler. Bu nedenle bu harfi, hafif bir hırlama ile vermemiz gerekiyor.

X harfi ile alakalı bir diğer husus ise, elbette yazılışı. Siz, Yunanca öğrenen şanslı insanlar, şunu asla unutmayın: Bundan sonra "X" gördüğünüz yerde "H" demelisiniz. Bir önceki dersten hatırlayacağımız gibi, ita harfi "H" olarak ifade ediliyordu. Bu ne demektir? Örneğin eğer "Hata" yazarsanız, Yunanlar "İata" diye okur. Sizin "Xata" yazmanız gerekir ki, -h sesini anlayabilsinler. Örneğin, "hayır" kelimesini yazarken "Oxi" yazacağız ve "ohi" olarak okuyacağız.


Ψ, ψ (Psi)  -  "Ps" sesi verir. Örneğin, "KLİPS" kelimesindeki gibi. Örn. Ψάρι (Psari) : Balık


Ω, ω Omega  -  "O" sesi verir.  *Yunan alfabesinin son harfine geldik. Omega, Latin harfleri ile yazılırken, benzerlik sebebiyle "w" ile ifade edilir. Direkt olarak "o" yazanları da görebilirsiniz; ama en doğru formatı yazdığım ipuçlarındaki gibidir diyebiliriz. Çünkü, daha önce dediğimiz üzere, tüm bu formatlar sizin Yunanca yazılışı da bildiğinizi gösterir. Özellikle Kıbrıslı Rumlar, bu kurallara dikkat etmezler ve genelde insanlar pek "doğru" bulmaz bu durumu. Örneğin "Nai" yerine, okunduğu gibi "Ne" şeklinde yazmayı tercih ederler; fakat bu şekilde yazanlar, yüzde olarak çok azdır. Dolayısıyla, "W,w" gördüğümüz her yerde, "Omega" ile karşı karşıya olduğumuzu anlayarak, "o" olarak okuyacağız.



Hem Twitter hesabımızın, hem bu bloğun en büyük özelliğinin "gerçekçi" bir yardım sağlamasını istiyordum daima. Bu yüzden "kitapsal" bilgilerden ziyade, hakiki, hayatın içinden örneklerle, gerçek kullanışlarla anlatmaya gayret ettim. 

Artık alfabeyi tamamladık. Henüz, birkaç okunuş kuralımız daha var; fakat, alfabe kurallarını büyük ölçüde öğrenmiş bulunuyorsunuz, şayet son iki dersi sindirdiyseniz.

Yine Yunanistan'da meşhur olan bir deyişle bitirelim. 

"Αγαπάω (Agapao) : Seviyorum" kelimesi, Dünya üzerinde yalnızca Yunanca'da ilk harf olan "A" ile başlayıp, son harf olan "O" ile biter." :) 

Başarılar ve iyi şanslar dilerim...


Melis.

Yunan Alfabesi ve Harflere Dair 1

Tekrar merhaba,

Bu yazımızda, Yunan Alfabesi'nden ve harf birleşimlerinden, okunuşlardan bahsedeceğiz. Fakat önce, alfabenin yalnızca bir kısmını vermeyi uygun buldum; böylece diğer kısmını görene dek bu partı iyice öğrenip sindirebilirsiniz. Aksi takdirde, bilgiler, "bakıp geçerek" kaybolup gidecektir. Bu yüzden lütfen bir sonraki derse, diğer dersi öğrendiğinizden emin olarak başlayınız.

Alfabeyi öğrenip kelimeleri seslendirmeye başlamanız, Yunanca öğreniminiz için büyük bir adım olacaktır. Önce harfin büyük halini, daha sonra küçük halini, harfin ismini ve son olarak Türkçe'de karşılık geldiği sesi göreceksiniz. Aralarda birtakım ayrıntılar vermeye devam edeceğim. Haydi başlayalım. :-)

Α, α (Alfa)  -  "A" sesi verir.

Β, β (Vita)  -  "V" sesi verir. *Bu harf, Yunanca'da, bilinenin aksine "Beta" olarak okunmaz; "Vita" harfin doğru adıdır. Çoğu zaman, Yunanca'yı Latin harfleriyle yazarken, "b" olarak yazılan bu harfin "v" olarak okunması gerektiğini bilmeliyiz. Yunanca'da "B,b" görmek, "v" okuyacağız demek. 

Peki, Yunanca'da "-b" sesini nasıl vereceğiz ve hangi harfle ifade edeceğiz?

Yunanca'da, Latin alfabesinde olan "B" harfi yoktur. Bu ses "μπ (mp)" seslerinin yan yana getirilmesiyle elde edilir. Örneğin: "μπαμπάς" : mpampas : babas" olarak okunur.

Γ, γ (Gama)  -  "G" sesi verir. *Türkçe'deki kuru "-g" gibi değil, hafif bir hırlama ile "-gh" sesini ifade eder; ses derinden gelmelidir.

Δ, δ (Delta)  -  "D" sesi verir.

Ε, ε (Epsilon)  -  "E" sesi verir.

Ζ, ζ (Zita)  -  "Z" sesi verir.

Η, η (İta)  -  "İ" sesi verir. *Yunanca'da, "H" harfi gördüğümüzde "i" olarak okuyacağız. Çünkü, gördüğümüz gibi bu harfin büyük hali "H" olarak yazılır. Ayrıca harfin küçük hali "η" Latin alfabesiyle yazılırken, çoğu kez "h" olarak ifade edilir. Örneğin: αγάπη kelimesinde, son harfin ita olduğunu görüyoruz. Çoğu insan, bu harfi "agaph" olarak yazar. Bu, Latin harfleri ile Yunanca yazmanın en profesyonel halidir. Çünkü şu anlama gelir: "Agapi (αγάπη) kelimesinin Yunanca yazılışını; yani "ita - η" ile yazıldığını biliyorum ve Latin harflerine de buna uygun halde çeviriyorum. Her ne kadar "agapi" olarak sıkça görebileceğiniz bir kelime ise de, "agaph" yazmanız daha doğru ve yetkin olacaktır.

Θ, θ (Tita)  -  "Th" sesi verir. *Bu ses (th) Türkçe'de bulunmadığı için, çoğu zaman Türkçe aksanına alışmış insanlar tarafından iyi seslendirilemez ve kuru bir "ttı" sesi çıkar. Mümkün olduğunca "tıslamalı" bir -th sesi çıkarmaya gayret etmeliyiz.

Ayrıca bu harf, özellikle genç nesil tarafından, Latin harfleriyle yazılırken "8 veya 9" sayıları ile de ifade edilir. Bunun sebebi, bu sayıların "θ" görseline benzemeleridir. Fakat doğru ve şık bir yazılış değildir. Latin harfleriyle yazılmış Yunanca bir cümlede "8 veya 9" gördüğünüz zaman, "-th" olarak okunması gerektiğini bilmeniz yeterlidir.

Ι, ι (İota)  -  "İ" sesi verir. *Gördüğünüz gibi, Yunanca'da birden çok "i" sesi vardır. Bu seslerin kullanımına alışmak için bol bol metin okumalıyız. Kısa zaman sonra gözünüz de alışacaktır.

Κ, κ (Kapa)  -  "K" sesi verir.

Λ, λ (Lamda)  -  "L" sesi verir.

Μ, μ (Mi)  -  "M" sesi verir.

*

Temel Bilgilere Giriş

Merhabalar! Geia sas!

Hazırsanız ilk dersimizle başlıyoruz! :-)

Her şeyden önce, şayet henüz okumadıysanız, önce üst menüdeki "Başlamadan Önce" kısmını okumanızı tavsiye ediyorum. 

Elbette "Bu işin başı alfabedir!" algısı var hepimizde, yanlış da değil. Fakat ilk derslerimizde hem öğrenme aşkımızı arttıracak, hem de temel ifadelere hakim olmamızı sağlayacak bir takım anahtar kelime ve cümleleri vermeyi daha uygun gördüm. Ayrıca konuları kısa kısa fakat çok çok yazacağım, böylece uzun uzun metinlerde boğulmayacağız. Ara sıra konuyu kesip küçük ayrıntılar, püf noktalar verebilirim, hazır olun diyelim! :-)

Bildiğiniz gibi, Yunanca'nın alfabesi farklıdır. Akıllara gelen ilk sorulardan biri de "Öyleyse biz bu lisanı Latin harfleriyle yazarken nasıl yazacağız?" Bu soruya cevap bulmak gayesiyle, yazdığım her kelime ve cümlenin yanlarına okunuşlarını da yazacağım. Fakat şunu unutmayınız ki "kelimenin okunuşu", Latin harfleriyle yazılışı demek değildir. En basit örneği "Maria"dır. Ben size bu ismin okunuşunu "Mariya" olarak yazacağım; fakat yazılışı "Maria" kalacak. Konu sizlere karışık görünmesin, örneklerle çabucak alışacağız.


Temel kelime ve cümlelerimize geçelim öyleyse;


KURAL 1: A ve I yan yana geldiğinde daima "E" okunur. Meşhur örneğimiz;

Ναι (Ne) : Evet  --->  Nai 


İlk kelime Yunanca. Parantez içindeki kelime okunuş ve ardından Türkçesi. Türkçe'nin peşinden yazacağım kelime ise, Yunanca kelimemizin Latin harfleriyle yazılırkenki hali. 


Peki, neden okuduğumuz gibi yazmıyoruz bu kelimeleri? Cevap basit: Yunanca'daki orjinal kelimenin yazılışına sadık kalarak yazmaya gayret ettiğimiz için. Okunduğu gibi "Ne" yazarsanız "Ne biçim konuşuyorsun bu dili, Yunanca yaz!" tepkileriyle karşılaşabilirsiniz. Kimileri bunu Latin harfleri kullanan herkese diyor, biz olduğunca iyi yazalım yeter tabii. :-) Bu konuyu örneklerle yavaş yavaş daha iyi anlayacaksınız.

*

KURAL 2: "X" harfi, gırtlaktan gelen bir "H" sesine denktir. Yunanca'yı Latin harfleriyle yazarken -h sesleri için daima "x" yazacağız. Dolayısıyla "x" gördüğümüzde "h" olarak okuyacağız. Meşhur örneğimiz;

Όχι (Ohi) : Hayır  --->  Oxi


Yunanca'daki "H" sesi çok mühimdir. Eğer bu sesi, örneğin Türkçe'deki "hibe" kelimesindeki gibi yumuşak söylersek, tamamen yanlış bir telaffuz oluyor. Doğu şivesi gibi olmasa da, -h (x) sesini gırtlaktan vermemiz gerekiyor.

*

Bir diğer çok önemli konuya değineceğim ki: Vurgu.

Yunanca'da kelimeler, Türkçe'den daha farklı vurgulanır. Fakat vurgu sistemini çözmek çok kolaydır. Her kelimede, bir hece üzerinde "tek tırnak" işareti göreceksiniz. Bu tırnağın olduğu hecede vurguyu yapacağız. Vurgu, kelimeyi "uzatmak" değildir elbette. Hemen bir diğer meşhur örnek olan "Uşak" kelimesini düşünebiliriz.

Ναι (Ne) : Evet kelimesinde herhangi bir tırnak - vurgu simgesi göremiyoruz. Bunun sebebi,

Yunanca'da tek heceli kelimelerde vurgu yoktur.

Garip bir durum değil, Türkçe'deki "ve" kelimesini düşünürsek, aynı şey esasen.

Gelin bir de "oxi" kelimesine bakalım,

Όχι - Gördüğünüz gibi, kelimenin ilk hecesi olan "-O" sesi üzerinde bir tek tırnak işareti var. Dolayısıyla, kelimeyi "OOxi" olarak okuyacağımızı anladık; "oxİİ" olarak değil.

*

Birkaç vurgu örneği verelim;

Αγάπη (Agapi) : Sevgi  -  Gördüğümüz gibi, kelimenin ikinci hecesindeki -a sesi üzerinde bir tırnak işareti var. Dolayısıyla kelimeyi aGApi vurgusuyla okuyacağımızı anlıyoruz.

Μέρα (Mera) : Gün  -  Aynı şekilde, kelime üzerindeki vurguyu hemen farkediyoruz artık. İlk hecedeki -e sesi üzerinde bir tırnak işareti görüyoruz ve kelimeyi MEra olarak okumamız gerektiğini anlıyoruz.

Καρδιά (Kardiya) : Kalp, Yürek  (Latin harfleri ile elbette "Kardia" olarak yazıyoruz; çünkü Türkçe gibi "kardiya" yazarsak anlamayacaklardır. -  Burada da kelimenin son hecesi olan -a sesinde tırnak işaretini görüyoruz. Demek ki kelimeyi kardiYA olarak okuyacağız.

*

Aşağıda gördüğünüz güzel Yunan tavernasına gidip, tavernanın sohbete meraklı yaşlı sahibiyle Yunanca konuşmak, bol kahkahalı keyifli bir yaz sohbetinde bulunmak ister misiniz? Öyleyse dersimizi bir daha okuyup inceleyiniz.
 Öğrenmeden geçmek yok! :-)