Yunanca'yı Latin Harfleriyle Yazma

Merhaba arkadaşlar,

İnanın bloğumuza daha çok ders girmeyi çok istiyorum; fakat bu aralar zaman bulmak zor oluyor. Yazınca da uzun uzun yazmak istediğim için sık sık paylaşım yapamıyorum. Lakin bugün önemli bir konuyu, şöyle sohbet ederek bir konuşalım, öğrenelim istedim.

Burada da, Twitter'da da, bir kelime verdiğim zaman, şu şekilde okunuşuyla yazıyorum biliyorsunuz:

Η νύχτα (İ nihta) : Gece

Ve devamlı söylüyoruz ki parantez içindeki hali sadece okunuşu, Latin harfleriyle bu şekilde yazmasanız daha iyi olur diye. İşte bu konuyu biraz irdeleyelim, inceleyelim istiyorum bugün. "Tamam öyle yazmayalım da, nasıl yazalım yani?" diyenlere gelsin bu ders. :)

Öncelikle burada size vereceğim net bir "kural" yok; zira mantıken Yunanca'nın Latin harfleriyle yazılması "yanlış" zaten. Ama malum, genç nesil, el çabukluğu vesaire derken, Yunanların "Greeklish" adını taktığı bir yazı dili oluşmuş. Dolayısıyla ben bu yazıda, bana göre ve teknik olarak Latin harfleriyle en düzgün yazış biçimini ve birkaç yazma stilini göstereceğim.

Şimdi basit bir örnek alarak başlayalım.

Bloğun ilk derslerinde, alfabede söylediğimiz gibi, Yunanca'da ai sesleri yan yanaysa "e" okunur. Buradan hareketle;

"Ναι (Ne) : Evet" kelimesine baktığımızda, a ve i'nin e okunduğunu görüyoruz.

Genellersek, gözlemlerime göre Yunanca'da kelimeleri okunduğu gibi yazan iki topluluk var: İlki İstanbul Rumları, ikincisi Kıbrıs Rumları. Elbette daha "profesyonel" yazanlar da var aralarında ama, madem aramızda sohbet ediyoruz, bu genellemeyi de aklınızda tutabilirsiniz. 

Örneğin internette arkadaşınızla yazışıyorsunuz ve "Evet Niko!" demek için "Ne Niko!" yazıyorsunuz. İstisnalar bir yana, benim aklıma bu kişi ya Rum'dur, ya da Kıbrıslıdır demek gelir bu yazışı görünce. Bu sadece bir dip not ve teknik anlamda, bu şekilde okunduğu gibi yazmak pek doğru bir yazış değil diyebiliriz.

O zaman nasıl yazacağız biz bu "evet" kelimesini? Yunanca harfleriyle yazıldığı şekle en yakın biçimde. Yani "Nai" olarak, çünkü orijinal hali Ναι. Dolayısıyla biz "Nai Niko!" yazacak ve "Ne Niko" okuyacağız.

Kural olarak aklımızda bulunması en iyi olacak yargı "orijinal haline en yakın haliyle" yazmak kelimeleri. 

Mesela Yunanca'da omega harfi şöyledir: ω ve bildiğimiz "o" sesini verir. Bu harf "w" harfine benzediği için, çoğu Latin harfleriyle yazışta, direkt "o" yazmak yerine "w" yazarlar. Omega o sesi verdiği için, "w" yazıp "o" okumaya devam ederler kısacası. Örnekle anlatmak daha iyi olacak, mesela;

Εγώ (Ego) : Ben kelimesinde, omega (ω) "o" okunur dediğimize göre, kelime "ego" olarak okunuyor. Latin harfleriyle yazarken, işte o omegayı "w" harfine benzetip "Egw" yazmak en güzel şekli olacaktır. Elbette siz bunu yine "Ego" okuyacaksınız, sadece yazılışını orijinal haline benzetmeye çalışıyoruz.

Bunun dışında bir diğer önemli örnek "u" sesi konusunda. Yabancı Damat'tan kalma, meşhur "Niko mu" mevzusunu örnek alabiliriz.

Yunanca'da "u" sesi vermek istiyorsanız, yan yana "ou" yazmalısınız. Yani, doğrusu "Niko mou" olacak. Mou yazacak, mu okuyacaksınız kısacası. Zira, Yunan alfabesindeki υ harfi, "i" sesi verir. Siz "Niko mu" yazdığınızda, bu teknik olarak "Niko mi" okunur, çünkü "u" simgesi "i"dir Yunanca'da. Bu nedenle tercih ettiğimiz harfler, doğru yazımda ekstra önemli hale gelir.

Kısacık bir başka örnek, misal "Μαρία (Maria)" yazarken biz "Mariya" okuyoruz. Fakat yazılışını Maria bırakmalıyız, tıpkı orijinalinde olduğu gibi.

Diğer bir sık karşılaşılacak örnek de "bu" anlamına gelen "Αυτό" kelimesi. Bu kelime "au" birleşiminden dolayı "Afto" olarak okunur; fakat Latin harfleriyle yazarken kelimeyi "Auto" olarak yazarız. Okunuşu yine afto kalır ama, daha doğru yazmak için "auto" yazmak kelimenin orijinal haline daha yakın olacaktır.

Son olarak yine çok önemli bir ayrıntıyı hatırlatalım. Yunanca konuşuyorsak, artık "X,x" harfi sizin için "H" sesi demek, ks değil. Dolayısıyla içinde "h" sesi olan bir kelime yazıyorsak, mutlaka "x" olarak yazmalıyız. Mesela, "han" demek istiyorsam, artık "xan" yazacağım, gibi.

Dilerseniz birkaç kelime, okunuşu, anlamını ve en son * simgesinden sonra Latin harfleriyle yazılışını verelim; bu örnekleri inceleyerek daha doğru yazmayı öğreneceğinizi düşünüyorum. 

Tüm bunlar bir yana, okunduğu gibi yazan insanlar da göreceksiniz mutlaka, veya bir harfi uyduran diğerini olduğu gibi yazan vesaire... Burada amaç, bizim en doğru biçimde yazmamız. 

Sorularınız veya düzeltme talepleriniz olursa, mail adresi iletişim kısmında, seve seve yardımcı olurum. Kolay gelsin!


Τα Παραδείγματα (Ta Paradigmata) : Örnekler  *Ta Paradeigmata

Η νύχτα (İ nihta) : Gece  *H nuxta

Το αυτοκίνητο (To aftokinito) : Otomobil  *To autokinhto

Η κίνηση (İ kinisi) : Trafik  *H kinhsh

Το παιδί (To pedi) : Çocuk  *To paidi

Ο τοίχος (O tihos) : Duvar  *O toixos

Η θάλασσα (H thalassa) : Deniz  *H thalassa

Η αγάπη (İ agapi) : Sevgi  *H agaph
Mesela burada biz "agaph" yazıp "agapi" okuyoruz. Fakat siz milyonlarca "agapi" yazan insan da göreceksiniz. Bu uygulamanın bir diğer özelliği de, orijinaline yakın yazdığınız kelimelerin "Yunan harfleriyle nasıl yazıldığını, dilbilgisini iyi biliyorum." anlamı da taşıması.

Ο έρωτας (O erotas) : Aşk  *O erwtas

Η γυναίκα (İ yineka) : Kadın  *H gunaika
Burada gördüğümüz gibi, Yunanca'daki "ν" harfi "n" sesi verir. Buradan hareketle bazı arkadaşlar Latin harfleriyle de "guvaika" yazmaya kalkıyor orijinali benzetmek için; fakat nedendir bilinmez, Yunanlar, Latin harflerinde "n" sesini "v" olarak yazmıyor genelde, normal "n" olarak bırakıyor. Tıpkı "nai" yazarken yaptığımız gibi. Buradan anlıyoruz ki, göre göre öğrenilecek bir yapısı var yazılışların.

*

Sooo geçmiş olsun. :) Bol örnek, her şeyi sormak, bol dinlemek; bu iş olur. :)